هنرمندان گرافیست تحت تأثیر کارهای خارجی هستند

مشهد- محمدرضا سرسالاری- خبرنگار همشهری:

شاید مطالعه یک شعر یا تماشای یک تئاتر و حتی شنیدن یک موسیقی خوب از زندگی انسان امروز منها شده باشد. گرفتاری هایی که چه محیط و چه خود انسان برای او ایجاد کرده جایی برای این گونه دلبستگی ها در زندگی باقی نگذاشته است.

اما در این میان گرافیک به جزئی لاینفک از زندگی مردم تبدیل شده است به هر طرف که سر بچرخانیم از تابلوهای تبلیغاتی گرفته تا بازی های کامپیوتری و از گره خوردن این هنر نوظهور با هنرهایی مثل سینما، نگارگری و تصویرگری گرفته تا علومی مثل نقشه برداری و طراحی جلد کتاب ها ، در همه و همه ردپایی از گرافیک و گرافیست خواهیم یافت.

«احسان مهدوی» استاد جوان گرافیک مشهد متولد سال 1357 دانش آموخته هنر و کارشناس ارشد گرافیک از دانشگاه تهران است او عضویت در انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، 3 دوره دبیری در جشنواره استقبال از بهار در مشهد و تصدی همین سمت در شورای گرافیک شهرداری را در کارنامه دارد حضور در 2 سالانه های پوستر تهران ، ورشو،  مسکو و چین و دریافت سرو نقره ا ی سال 92 از دیگر فعالیت ها و افتخارات اوست.

تاکنون آثار او در 12 نمایشگاه جمعی و انفرادی به نمایش در آمده است. چند دقیقه ای میزبان این هنرمند شایسته خراسانی بودیم و با او گفت و گویی صمیمانه داشتیم که ماحصل آن در ادامه آمده است.

با توجه به این که تعاریف گوناگونی از هنرهای مختلف وجود دارد در تعریف شخص شما از گرافیک چیست؟

قبلاً بگویم که اتفاقاً قشنگی ماجرا در همین تعاریف مختلف از هنر است. چیزی که ما را این قدر جذب گرافیک می کند، تعریف های متفاوتی است که در پاسخ به این سوال وجود دارد این کار ما را بسیار لذتبخش می کند اما تعریف من از گرافیک این است که گرافیک، تنها اثر هنری است که تکثیر می شود. گرافیک به زیبایی تکثیر می شود و این تکثیر مهم ترین قسمت تعریف گرافیک را تشکیل می دهد و این تکثیر مهم ترین قسمت تعریف گرافیک را تشکیل می دهد دیدگاه شخصی من درباره گرافیک یک دیدگاه هنری است خیلی از گرافیست ها دیدگاه های خیلی هندسی و ساختاری تری دارند اما من خیلی دوست دارم  هنری به گرافیک نگاه کنم ما افتخار داریم که کارمان را می توانیم به تعداد تمام مردم تکثیر کنیم و یکی یک نسخه به آنها بدهیم و من این را خیلی دوست دارم یک مساله دیگر در گرافیک که برای من خیلی قشنگ است، کوتاهی عمرش است، به نظرم کوتاه بودن عمر کالا در این دنیا چیز قشنگی است پوستری که ما طراحی می کنیم شاید دو هفته بیشتر دوام نداشته باشد و ما مجبوریم تا دو هفته دیگر یک حرف تازه تری داشته باشیم معمار نیستیم که ساختمان 100 ، 200 یا 1000 سال  جلو چشم همه باشد.

در طول عمرمان می توانیم هزار واحد از این ساختمان ها بسازیم بجای این که هزار سال فقط یک ساختمان بسازیم و برای من این خیلی قشنگ است.

هنرمند ایرانی چه تاثیری روی هنر گرافیک گذاشته است؟ آیا این هنر با توجه به فرهنگ خودمان به روز شده است؟

من نسبت به این قضیه کمی بدبین هستم ، به نظرم ما خیلی تحت تاثیر خارجی ها هستیم درست است که این هنر وارداتی است در این شکی نیست اما من به گرافیست های ایرانی کم اعتقاد شده ام به نظرم خیلی خارجی زده شده ایم. شاید نشانه های ایرانی شدن در کارشان زیاد باشد اما در عمق آن ایرانی شدن وجود ندارد . عده ای رفتند خارج هر چه آنجا بود آورده اند اما پیش از آن ما گرافیستی داریم به نام صنیع  الملک پسر عموی کمال الملک می توانم بگویم او تنها گرافیست ایرانی است که ماهیتی ایرانی دارد. ذاتش ایرانی است دیگران هزاران نشانه ایرانی بودن در کارشان هست اما ماهیت کارشان خارجی است و من این را اصلاً دوست ندارم.

شما خودتان چه کاری برای این موضوع کرده اید تا این اتفاق برای هنرتان نیفتد؟

راستش را بخواهید من سعی می کنم و ترجیح می د هم روی هنرهای دوره صفوی بسیار مطالعه کنم از قدیم علاقه مند بوده ام و هنوز هم علاقه دارم به خصوص به هنرهای صفوی، زندیه و قاجار یعنی روی قرن 10 تا 13 تاکید دارم و روی این سه قرن بسیار کار کرده ام حداقل ادعا می کنم که کارهای من رد پای آن دوران را در خود دارد.

به نظر شما گرافیک هنر است یا مهارت؟

هر دو می تواند باشد من به دانشجویانم می گویم که شما خودتان استعداد خود را پیدا کنید شما هم می توانید مهندس گرافیک باشید، هم آرتیست گرافیک باشید به نظرم گرافیست می تواند هم یک نگاه فنی، دقیق و حساب شده داشته باشد و هم دیدگاه خلاقانه و ساختار شکن، این بستگی به شخصیت گرافیست دارد.

کامپیوتر چقدر به این هنر کمک کرده ؟

در حال حاضر بدون کامپیوتر گرافیک تعطیل است و هیچ کاری نمی توان کرد هر چند که این مساله به ماهیت گرافیک ضربه زده و در این امر شکی نیست که یک امر دوگانه است.

گاهی هنرها جنبه تفنن و سرگرمی پیدا می کنند ولی به نظر می رسد که در گرافیک این نقش پررنگ تر است موافقید؟

راستش من به آن بخش علاقه ای ندارم و دوست دارم کار بسیار جدی تر باشد و انسان ها را به فکر وا دارد . رسیدن به آن مقطع به بلوغ اجتماعی نیاز دارد آدم ها در خارج،  تفاوت دو جریان تئاتر و سیرک را می شناسند و برای دیدن هر یک با روحیات متفاوت می روند ولی ممکن است اینجا ا ین کار مشکل باشد ما در جشنواره استقبال از بهار بسیار زخم خورده این سئوال هستیم. در این جشنواره خیلی با مردم نزدیک بودیم و مردم به این مساله تنها نگاه سرگرمی داشتند و این برای ما بسیار آزار دهنده بود من خودم همیشه این دغدغه را دارم.

آیا جایی در مشهد برای نظارت بر محصولاتی که از زیر دست گرافیست ها خارج می شود هست، تا همکارانتان حداقل استانداردها را رعایت کنند؟

بله این مساله استاندارد را بسیار بجا مطرح کردید ما انجمن صنفی طراحان گرافیک را داریم که در تهران است اگر بشود یک شعبه از آن را برای مشهد بگیریم تا همه از قوانین انجمن نصفی برخوردار شوند بسیار عالی است در حال حاضر چون نظارت نیست گرافیست ها ترجیح می دهند زحمت زیادی نکشند و پول زیادی هم نگیرند و این برای هنر گرافیست بسیار بد است.

تجربه چقدر مهم است؟ آیا می توان با تکنیک یا دانشگاه رفتن جای تجربه را پر کرد؟

جوان ترها دوست دارند نوگرا باشند و پیشکسوتان به اصولی پایبند هستند که بسیار برایشان مهم تر است. البته تجربه در کار ما در لحظه رخ می دهد خیلی زمان در آن تاثیر ندارد زمان خیلی در کار ما عنصر مهمی نیست و هستند کسانی که پیر این کار هستند اما زمان را کشته اند .

توصیه شما برای جوان تر ها چیست؟ چه بخوانند و از کجا خوراک فکری بگیرند ؟

توصیه من این است که از گرافیک خوراکشان را تهیه نکنند این در حال حاضر به ما ضربه زده است مطالعاتشان از خود گرافیک نباشد ما این همه هنرهای زیبا داریم که می توانند از آن تاثیر بگیرند مثل نقاشی، موسیقی، تئاتر، مجسمه ، هنرهای ناب نه هنرهای کاربردی ما طبیعت را داریم ما جامعه را داریم ما روان شناسی را داریم بدترین کار برای هنر گرافیک این است که خوراک هنرش را از خودش تامین کند مثال ساده اش این است که خیلی از گرافیست ها پای اینترنت می نشینند هر چیزی که دوست دارند جستجو می کنند تا ببینند آن طرف آب چه اتفاقی افتاده است و با تداخل این با آن، کار جدید ایجاد می کنند که بسیار خطرناک و فاجعه گرافیک است.

کلام آخر

خدا کند نه تنها گرافیست ها بلکه همه ، پیش از انجام هر کاری پژوهش کند به نظرم ما بسیار به مطالعه و سواد پژوهش نیاز داریم.